GRONINGEN - Door de gezondheidsdata van bijna 13.000 Nederlanders te analyseren, heeft een team onderzoekers onder leiding van UMCG-onderzoeker prof. dr. Judith Rosmalen ontdekt dat 1 op de 8 Nederlanders langdurig klachten houdt na COVID-19 diagnose.

Grootschalig dataonderzoek naar Long COVID
Met gebruik van Lifelines-data vergeleken de onderzoekers welke klachten mensen hadden voor en na COVID-19. Deze werden tevens vergeleken met de klachten van mensen die niet ziek werden in dezelfde periode. Op deze wijze is een uniek, grootschalig onderzoek gedaan naar Long COVID binnen de algemene bevolking. De resultaten zijn vandaag gepubliceerd in het vooraanstaande wetenschappelijke magazine The Lancet. Het onderzoek, waar ook het Radboudumc bij betrokken is, is mogelijk gemaakt door een subsidie van ZonMw.

Meer voorkomende klachten
Door mensen met en zonder COVID-19 te vergelijken, is gevonden dat bepaalde langdurige klachten meer voorkomen in de maanden na COVID-19 diagnose. Dit gaat om klachten zoals pijn op de borst, verlies van reuk en smaak, benauwdheid, vermoeidheid en spierpijn.

Judith Rosmalen: ‘We hebben gekeken bij hoeveel deelnemers klachten zijn ontstaan of zijn verergerd na COVID-19 vergeleken met hoe ze zich hiervoor voelden. We hebben ook gekeken naar deelnemers zonder COVID-19 in diezelfde periode, zodat we rekening konden houden met veranderingen in klachten door andere oorzaken. Bijvoorbeeld door de wisseling van seizoenen, doordat mensen nieuwe ziektes ontwikkelden, of doordat de leefomstandigheden door de pandemie en de maatregelen veranderden. Daarom zijn de data van de algemene bevolking onmisbaar.’

Zoektocht naar oorzaken Long COVID
Vervolgonderzoek richt zich op oorzaken van Long COVID. Op basis van de eerder verzamelde gezondheidsdata en materialen van Lifelines onderzoekt het team welke risicofactoren er zijn voor Long COVID. Lifelines biedt de mogelijkheid om in bloedmonsters van deelnemers op zoek te gaan naar eiwitten die duiden op orgaanschade of langdurige ontstekingen die zijn veroorzaakt door het coronavirus. De onderzoekers gaan ook extra metingen doen bij een deel van de mensen met langdurige klachten. 

Judith Rosmalen: ‘We willen bij een deel van de Lifelines-deelnemers met Long COVID de schildklierfunctie meten, een inspanningstest afnemen, de autonome zenuwstelsel functie bepalen en nog een aantal andere diagnostische tests uitvoeren. Verder willen we de longfunctie nauwkeurig onderzoeken. We beschikken dankzij Lifelines over longfunctietesten van de afgelopen jaren. We kunnen de testen van mensen met Long COVID vergelijken met de testen vóórdat ze ziek werden. We kunnen dus nagaan of corona de longfunctie verslechtert, bij wie dat is gebeurd en of juist die mensen langdurig klachten ervaren.’

Gevolgen Long COVID
Ook gaat het team onderzoeken in welke mate mensen met Long COVID nog kunnen functioneren, in het bijzonder in hun werk. ‘We vragen ook welke zorg mensen hebben ontvangen en hoe zij deze ervaren’, zegt Rosmalen. ‘Met alle data worden zorgpaden ontwikkeld om patiënten de juiste zorg te bieden en de maatschappelijke kosten te berekenen, zowel door de medische kosten als door productiviteitsverlies.’

Impact en belang gezondheidsdata
Lifelines verzamelt al 15 jaar van een grote groep Nederlanders een breed scala aan gezondheidsdata. Eind maart 2020 startten het UMCG en de Rijksuniversiteit Groningen samen met Lifelines met het uitsturen van vragenlijsten naar Lifelines-deelnemers over corona.

Rosmalen licht toe: “Wekelijks en later maandelijks werden duizenden mensen gevraagd naar COVID-19, psychische klachten, leef- en werkomstandigheden en vele andere onderwerpen. Op deze lijsten stonden ook vragen over 23 lichamelijke klachten. Door deze herhaling en veelheid van de vragen hebben we nu een wereldwijd unieke verzameling gezondheidsdata voor onder andere dit onderzoek naar Long COVID.’ Zo zijn er tot nu toe 27 vragenlijsten verstuurd, die gemiddeld door 35.000 mensen zijn gevuld. In totaal zijn dit meer dan 900.000 vragenlijsten. Dit biedt daarmee gedetailleerde informatie over de gezondheid van Nederlanders voor, tijdens en na COVID-19, maar ook over de gevolgen voor welzijn en dagelijks functioneren. Dat is relevante data voor beleid en voor betere zorg.

Lifelines Corona-onderzoek
Dit grootschalige corona-onderzoek is een initiatief van de UMCG, Rijksuniversiteit Groningen, Aletta Jacobs School of Public Health en Lifelines. Door de nauwe samenwerking in Noord-Nederland zijn vanaf het begin van de pandemie veel extra gezondheidsdata verzameld. Het maakt onderdeel uit van een groter project waarin ervaringen van patiënten met Long COVID niet alleen met de vragenlijsten, maar ook met diepte-interviews in kaart gebracht worden. De kennis die hiermee wordt opgedaan, worden omgezet naar zorgpaden voor deze groep van patiënten.

Foto: Jan van Hoek heeft Long COVID en doet mee aan het onderzoek. Met een kanteltafeltest wordt bij hem onderzocht hoe zijn lichaam de bloeddruk en bloedsomloop regelt bij houdingsveranderingen.