In Nederland is vrijdagmiddag 20 mei de eerste patiënt in Nederland met monkeypox bevestigd. Monkeypox, vaak apenpokken of apenpokkenvirus genoemd, is een virusinfectie die vooral in West- en Midden-Afrika voorkomt. Soms komt er een reiziger uit die regio naar Europa met deze ziekte.

Deze zoönose (ziekte die van dier op mens kan overgaan) komt vooral voor bij knaagdieren in Afrika. De ziekte verloopt bij mensen meestal mild. Monkeypox is iets anders dan krentenbaard (een huidinfectie door een bacterie, die wel vaak in Nederland voorkomt). Op Aruba, Bonaire, Curaçao en Suriname gebruikt men de naam apenpokken vaak voor deze ziekte krentenbaard.

De ziekte ‘pokken’, veroorzaakt door een virus wat sterk lijkt op het Monkeypox-virus, komt niet meer voor in de wereld door het succes van vaccinatie ertegen. Deze vaccinatie was onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma tot de jaren 70, maar na het verdwijnen van pokken, is deze gestaakt.

Symptomen
De verschijnselen van een besmetting met monkeypox lijken op die van een besmetting met pokken, maar verloopt in het algemeen veel milder. De ziekte begint vaak met:
- koorts
- hoofdpijn
- spierpijn
- gezwollen lymfeklieren
- rillingen
- moeheid

Na 1-3 dagen krijg je een uitslag die meestal in het gezicht begint en die daarna over het hele lichaam verschijnt. Deze uitslag begint met vlekken die overgaan in blaasjes. Na het indrogen van de blaasjes blijven korsten over die uiteindelijk na 2-3 weken van de huid afvallen.

Verspreiding
De meeste mensen krijgen de ziekte na contact met een besmet mens of dier die het virus bij zich heeft. Het virus kan binnendringen via je slijmvliezen (bijvoorbeeld mond, neus, ogen), open wondjes (niet per se zichtbare wonden). Het virus kan zich ook verspreiden via druppels uit blaasjes of uit de mond-keelholte, maar niet via zwevende druppeltjes in de lucht.

Behandeling
Het pokkenvaccin kan in de eerste dagen na mogelijke besmetting (post-expositie profylaxe) gebruikt worden. Het vaccin kan ook gebruikt worden als bescherming vooraf voor mensen met een grotere besmettingskans. Er is een geregistreerd antiviraal middel tegen pokken en monkeypox in Europa.

Uitbraak in Europa
In mei 2022 is bekend geworden dat er verschillende mensen in Europa de ziekte hebben gekregen. Opvallend is dat bij het merendeel van deze mensen geen link met de gebieden in Afrika gevonden kon worden. Dit betekent mogelijk dat het virus zich in Europa heeft kunnen verspreiden. Daarnaast begon bij het merendeel van de nu bekende gevallen de uitslag rond de anus en schaamstreek. Hierna verspreidde deze zich naar de rest van het lichaam.

Verschillende mensen hebben het mogelijk via MSMmannen die seks hebben met mannen-contact gekregen. Er wordt nu door gezondheidsautoriteiten uitgezocht hoe verspreiding plaatsvindt en welke risicogroepen moeten worden gewaarschuwd. De variant die nu in Europa gevonden is, is meestal niet heel besmettelijk, maar veel is nog onduidelijk over de verspreiding ervan bij de personen die nu ziek zijn. Een toename van het aantal besmette mensen in Europa wordt nog wel verwacht.