GRONINGEN - De populatie bevers groeit de laatste jaren enorm. Vooral in waterrijke gebieden in Nederland is de kans dat de bever zich er genesteld heeft. Ook langs onze spoordijken is dit schuwe dier te vinden. En dat levert voor ProRail soms gevaarlijke situaties op. “Wij gunnen de bever een mooi leefgebied, maar het liefst niet bij het spoor.”

Spoorverzakkingen
Michel van den Bogaert, Operationeel Beheer bij ProRail, vertelt hoe de beverproblemen kan opleveren voor het spoor. “Een bever graaft van onder het water naar boven de spoordijk in. Dit doet hij om een veilig droog hol te maken, waarin hij kan verblijven. Deze holen vallen helemaal niet op, omdat ze onder water beginnen. Zonder dat je het direct ziet, ontstaat zo dus een gat onder het spoor en daardoor kan het spoor verzakken. Een spoorverzakking kan een trein laten ontsporen, zeker als het spoor heel scheef komt te liggen.”

Dat is dermate bedreigend dat er direct na de eerste verzakking in Drenthe een team van ProRailers en adviseurs op is gezet. Ook kan een stijging van het waterpeil als gevolg van een beverdam in stromend water ervoor zorgen dat een baanlichaam waarop het spoor ligt minder stabiel wordt.

Verrijking voor de natuur
Aan de andere kant zorgen bevers voor een extra dynamiek in het gebied en meer structuur in de waterloop, waar tal van dieren en planten van kunnen profiteren. Op de meeste locaties is de aanwezigheid van de bever dus een echte verrijking. ProRail wil dat het goed gaat met de natuur en de bever is daar een prachtig voorbeeld van. “We moeten en willen daarom manieren vinden om de beverpopulatie te laten floreren en tegelijkertijd ons spoor veilig berijdbaar te houden”, vertelt Michel.

“Doordat de bever lange tijd uitgestorven was in Nederland, hebben we nog niet veel ervaring met de dieren en hun uitwerking op het landschap en onze infrastructuur. Of met het op een verantwoorde manier verdrijven van de bever. Maar bevers zijn slimme dieren en laten zich niet makkelijk vangen. Dat vraagt dus om nog slimmere acties van ons. Daarom werken wij samen met Waterschappen en Rijkswaterstaat, die ook te maken hebben met ondergravingen van dijken en wegen. Om van elkaar te leren en ervaring uit te wisselen heeft ProRail samen met anderen het kenniscentrum Bever opgericht.”

Maatregelen
Doordat de bever nog niet in heel Nederland veel voorkomt hebben we nog tijd om op andere plaatsen preventieve maatregelen te nemen voordat de bever er is. Er zijn eind 2021 holen ontdekt bij Taarlo. Michel: “We hebben de bever aan de westzijde van de spoordijk kunnen ontmoedigen door het water uit de sloot te laten lopen. Aan de oostzijde lukte dat niet en daar werd vervolgens door dezelfde bever weer in het talud gegraven. Om dat te voorkomen gaat onze aannemer een lange sleuf graven en die volstorten met spoorgrind. We hopen dat de bever daar niet doorheen wil graven en een andere plek opzoekt voor zijn hol. Ook komt er een kunstburcht van strobalen en takken, om de bever een alternatief te bieden voor het spoortalud.”

Op andere plekken kijkt ProRail samen met collega’s en handhavers als de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland wat de opties zijn om te voorkomen dat de bever gevaarlijke situaties creëert. “Zo kunnen we eventueel, met toestemming, bepaalde planten die bevers aantrekkelijk vinden verwijderen”, aldus Michel. “Daarmee maken we een plek minder aantrekkelijk voor de bever, waardoor hij net ergens anders gaat graven. Daarvoor hebben we uiteraard ook nauw contact met ecologen met specifieke lokale kennis en specialistische kennis over de bever.”