GRONINGEN - Kleine regionale luchthavens leiden een onzeker bestaan, maar worden tegelijkertijd vaak gezien als aanjagers van de regionale economie. Dat beeld klopt niet, concluderen Felix Pot en Sierdjan Koster van de Rijksuniversiteit Groningen. De economisch geografen bevestigen weliswaar het verband tussen luchtvaart en economische groei in algemene zin, maar concluderen ook dat de groei rond kleinere luchthavens in de meeste gevallen beperkt is.

Bovendien volgt economische groei meestal niet de groei van het vliegverkeer, maar werkt het vaker andersom. Regionale luchthavens zijn daarmee geen aanjagers van economische groei. In discussies over het ondersteunen van regionale vliegvelden zou dan ook het maatschappelijk belang centraal moeten staan en niet het economisch belang zoals nu vaak het geval is, stellen de onderzoekers.

Economische groei
Dat luchtvaart en economische groei met elkaar verweven zijn, staat buiten kijf. Deze relatie is echter een stuk zwakker voor kleinere vliegvelden dan voor grotere luchthavens met een veelvoud aan bestemmingen en aansluitingen. Ook de richting van het verband is niet eenduidig. Vliegverkeer kan economische groei bevorderen, maar net zo goed kan het zijn dat economische groei het vliegverkeer stimuleert.

Voor grote luchthavens bestaan de duidelijkste aanwijzingen dat er sprake is van een zichzelf versterkend proces, waarbij economische groei en de groei van de luchthaven elkaar opstuwen. Voor kleinere luchthavens is de groei in vliegverkeer in de meeste gevallen volgend aan de economische groei. Alleen in economisch achtergebleven maar dichtbevolkte regio’s door bijvoorbeeld de aanwezigheid van een centrale stad is er enige aanwijzing dat kleine luchthavens met een stabiel netwerk economische groei kunnen aanjagen.

Bestaansrecht
Het beperkte economische belang van regionale luchthavens betekent niet automatisch dat ze geen bestaansrecht hebben. Het betekent wel dat de discussie over het ondersteunen van deze vliegvelden anders gevoerd zou moet worden, vinden de onderzoekers. Pot: ‘Argumenten rondom het maatschappelijk belang van een vliegveld moeten centraal staan. Hierbij kan worden gedacht aan de bereikbaarheid van afgelegen gebieden, het ondersteunen van het regionale imago, het streven naar spreiding van passagiers, of andere functies van de luchthaven zoals het huisvesten van een vliegschool of het accommoderen van een traumahelikopter. Het wel of niet ondersteunen van een klein vliegveld is een politieke keuze, waarbij alle maatschappelijk belangen gewogen moeten worden. Een puur economische kosten-baten analyse zal in veel gevallen echter negatief uitpakken.’