DELFZIJL / EEMSHAVEN - Op twee locaties voor de zeedijk tussen Delfzijl en de Eemshaven is een unieke proef gestart. Daar wordt de komende vijf jaar onderzocht hoe het onderwaterleven in de Eems-Dollard en Waddenzee gestimuleerd kan worden met rifblokken van Groningse klei. Op deze harde ondergrond kunnen mosselen en oesters zich vastmaken en een nieuw rif bouwen. Hiervoor worden vierhonderd blokken geplaatst bij het palenbos onder de Eemshaven en het strand van Bierum. De rifelementen zijn gemaakt van baggerslib uit de haven van Delfzijl. Uit de proef moet blijken of de schelpdieren terugkeren in de Eems-Dollard en of hiermee een nieuw leefgebied voor onderwaterdieren en -planten ontstaat. De proef wordt mogelijk gemaakt door subsidie van de provincie Groningen en het Waddenfonds.

Riffen zijn belangrijk voor het herstel van het ecosysteem in de Waddenzee. De grote hoeveelheid slib in de Eems-Dollard zorgt ervoor dat zeegrassen, schelpdieren en ander onderwaterleven zich moeilijker kunnen vestigen. Het doel van de proef is de sterke achteruitgang van oester- en mosselbanken te verminderen en de biodiversiteit te stimuleren. "Riffen zijn belangrijke schuilplaatsen en kraamkamers voor het leven in zee. We hopen met deze proef de vorming van schelpdierbanken en daarmee de onderwaternatuur in de Eems-Dollard een kickstart te geven", zegt gedeputeerde Johan Hamster. Samen met Gerben Huisman, directeur van het Waddenfonds, plaatste hij dinsdag de eerste kleiblokken op het Wad. "Het Waddenfonds vindt dit een belangrijk project, omdat herstel van het ecologisch systeem in de Waddenzee onze prioriteit is. Daar willen we graag in investeren", zegt Gerben Huisman.

Duurzame bouwstof
Het is voor het eerst dat er rifblokken gemaakt zijn van slib uit de Eems-Dollard. "Lokaal gewonnen klei is een duurzaam alternatief voor de gebruikelijke betonnen rif-elementen", zegt projectleider Jip Koster van Netics. Dit ingenieursbureau kwam met het idee voor de slibblokken. Met het gebruik van baggerslib uit de haven van Delfzijl snijdt het mes aan twee kanten. Het water van de Eems-Dollard wordt minder troebel en het baggerslib krijgt een tweede leven als circulaire bouwstof. De honderden rifblokken zijn in oktober geperst met een nieuwe technologie, die ontwikkeld is door Geowall, een samenwerkingscombinatie van Netics en baggerbedrijf Van Oord. Het baggerslib is gedroogd in de 'kleirijperij' in Delfzijl. Dit kleidepot is inmiddels ontmanteld voor de aanleg van de Brede Groene Dijk bij Finsterwolde.

Onderzoek
De rifblokken vormen een aanvulling op de getijdenpoelen en het palenbos van het project Rijke Dijk. Natuurvriendelijke voorzieningen die aangebracht zijn bij de dijkversterking Eemshaven-Delfzijl om de overgang tussen land en water te verzachten. In de proef worden de slibblokken in verschillende hoogtes op het wad geplaatst. Daarnaast verschilt de hardheid van de blokken om te testen welke het minst snel slijten en het meeste leven aantrekken. Slibspecialist Netics gaat de duurzaamheid van de rifblokken en de ontwikkeling van het onderwaterleven de komende vijf jaar monitoren. Dit gebeurt in samenwerking met kennisinstellingen die ecologisch onderzoek doen in de Waddenzee, zoals de Rijksuniversiteit Groningen en het NIOZ. Als de proef slaagt, kan de methode voor het maken van kunstmatige riffen met lokaal slib ook op andere plekken in de wereld gebruikt worden.

Samenwerking
De provincie Groningen is opdrachtgever voor de proef. Partners van het proefproject zijn Netics, Van Oord, Geowall, Waddenfonds en Groningen Seaports. De pilot Rifblokken is onderdeel van het project Rijke Dijk van het waterschap Noorderzijlvest. De pilot Rifblokken en de Rijke Dijk maken net als de kleirijperij en Brede Groene Dijk deel uit van het meerjarig programma Eems-Dollard 2050, dat zicht richt op natuurherstel van de Eems-Dollard.

groningenactueel